МИЛЛИЙ УРФ-АДЕТЛЕРИМИЗНИ КЪАДЫН-КЪЫЗЛАР ЯШАТАДЖАКЪ
Миллий урф-адетлеримизни, ана тилимизни гъайрыдан тиклев ве инкишаф меселелери халкъымыз огюнде йыллар девамында кескин туралар. Бу меселелер эр даим козь алдындалар. Эм эльбетте къадын-къызларны зиядесинден раатсызлагъан, гъает кергин меселелери олалар. Чюнки къадын, ана яш несильнинъ муим тербиеджиси оларакъ сайыла.
«Арзы» къадын-къызлары меджмуасы И. Гаспринский адына къырымтатар китапханесинден бераберликте шу огърунда миллетимизнинъ урф-адетлерине эм ана тилимизге багъышлангъан тёгерек масаны кечирдилер. Мерасимге чешит сааларда белли олгъан мутехассыслар теклиф этильди. Эм олар къызгъын шекильде ратсызлагъан фикирлерини, джемиетимизде юзь берген менфий вакъиаларны музакере этип, хулясалар чыкъардылар.
Косьтерильген меселелерге лякъайд бакъкъанлар олмады, къадын келеджекке лякъайд бакъармы?
«Арзы» меджмуанынъ баш муаррири Къырымда нам къазангъан журналист Лентара Халилова меджмуа миллий аньанелер ве тилимиз инкишафы огърунда фааль чалышкъаныны къайд этти, эм яш несиллер ичюн энъ муим мектеби — къоранта олгъаныны, аналар исе муим оджапче олгъаныны тасдикълады.
Мерасимнинъ черчивесинде «Арзы» журналынынъ 5-6 саны такъдим этильди.
Къырым медениет министрлигининъ векили Павел Ибадлаев озь чыкъышында ишбу мерасим къырымтатар урф-адетлерини яшатмакъ ёлунда даа бир адым оладжагъыны къайд этти. Китапхане мудирининъ муавини Лейля Кадырова яшларнынъ бир къысымы кечмиштен меракълангъаныны, дигерлерини исе халкъ миллий менбаларына джельп этмек зарурлыгъыны айтты. Китапханенинъ бу макъсаднен тешкиль этильген учь меракълы сергини: «Сеяхатчылар назарынен Къырым акъкъында», «Эвнинъ къырымтатар миллий кошеси» ве балалар ичюн «Масаллар алемине хош кельдинъиз» Айше Сеитджелилова такъдим этти. Къырымтатар санат музейининъ ишлери ве араштырмалары акъкъында хадими Айше Меметова тарифледи. Санаатшынас Эльмира Черкезова: озь чыкъышында маневии зенгинликлерни омюрге кечирюв къадынларнынъ къолунда — деген фикирни юрсетерек, халкъ кеч къалды, нидже несиллер осюп чыкъты, оларгъа Ватангъа, тильге, ме- дениетке севгини ашлап етиштирмедик, 20 йыл абаданлаштырувнен огъраштыкъ». — деди.
«Къына геджеси» миллий аньаненинъ бир парчасыны «АDЕТ» тешкилятынынъ векиллери нумайыш эттилер.
Мимар Наиле Велиева бугуньки куньде юксек технологияларны атта бала меним- сеп алгъанда, насыл этип яш несиль эски урф-адетлеримизни сакълайджакъ экен? — деген суальни къойды. Меселелерге умумий янашып,
оларны система тарзында чезмек керек олгъаныны айтты.
Белли йырджы Гулизар Бекирова яш иджраджылар акъкъында сёз юрьсетип, эксикликлерини къайд этти, иджатларны тюзетмек ичюн бедиий кенешни мейдангъа кетирмекни теклиф этти.
«Маарифчи» Ассоциациянынъ векили, ана тили од- жапчеси Ревзие Аметшаева мектеп дерслерде насыл этип балагъа тильге севгини ашламакъ мумкюн олгъаныны тарифледи.
Шаире Альяна Османова озь гузель шиирлерни окъуды.
Тиббиет илимлери намзети, профессор Мунивер Гафарова къырымтатарларнынъ базылары ичкиджилик, наркоманиягъа урунгъанларыны, кимер къырымтатар къызлары окъувгъа пара къа- занам деп, ахлякъсызлыкъ елуна тайгъанларыны эм къырымтатарлар арасында ВИЧ хасталары олгъаныны эм бойле киби шейлерни ачыкътан-ачыкъ айтмагъа зарур олгъаныны айтты.
Модельер Сейяре Меметова озю ишлеген миллий урбаларны, феслерни, Къуран къапларны нумайышында дизайнер макъсады — санатта эски миллий орьнеклернен янъы усулларны эклеп, халкъкъа косьтермек, миллий бала урбалары яш несильге урфадетлеримизге дикъкъатыны джельп этмеге ярдым этер, деген фикирни сеслендирди.
Тёгерек маса черчивесинде севимли йырджымыз Къырымда нам къазангъан артист Гулизар Бекирова «Мени гъамдан азат эйле» халкъ йырыны йырлады, яш йырджы Къырым муэндис-педагогика университетининъ студенти Лиляфруз Абибуллаева «Алты къыз» халкъ йырыны такъдим этти.
Мерасим боюнджа сеслендирильген теклифлер тёгерек масанынъ хулясаларны тертип эттилер. «Арзы» меджмуанынъ муарририети бунынъ киби халкъ меселелери боюнджа мерасимлер тешкилятландырувыны девам этеджек.
Гульнара УСЕИНОВА
«Арзы»2011/12, № 7-8