Исмаил Гаспринский адына къырымтатар джумхуриет кутюпханеси

2012 сене мартнынъ 21-де «Тасиль» меджмуасы 10 йыллыгъыны къайд этеджек. Ярым асырдан зияде укюм сюрген баскъы ве къырымтатар халкъыны ёкъ этюв сиясетинден сонъ, тувгъан юртуна зорлыкъларнен къайтып, ерлешеяткъан къырымтатар халкъынынъ медениети джанланмакъта.Окъув-тербие неширининъ къарылгъачы – «Тасиль» меджмусы дердж этиле башлады. Меджмуанынъ нешир олув тарихы саде дегиль.

Бир къач йыл девамында «Маарифчи» джемиетининъ окъув-усулиет болюги, къы­рымтатар тасиль хадимлерининъ экинджи нешири («Маариф ишлери» газетасындан сонъ) оладжакъ «Тасиль» адлы меджмуаны чыкъармакъ огърунда чалышты, «Воз­рождение» Халкъара фондуна лейхалар язып меджмуа ичюн материаллар топлады. Нетиджеде, козьайдын хабери етип кельди. Лейха боюнджа «Тасиль» меджмуасынынъ 2002 сенесинде дёрт санынынъ нешири козьде тутула.

Тасиль хадимлери, оджалар, алимлер, медениет саасында чалышкъанларгъа озь фикирлери, ишлемелери, теткъикъатларынен пайлашув имкяны пейда олды.

Улу оджамыз Исмаил Гаспринскийнинъ пешинден къырымтатар миллий тасили са­асында корюмли зиялылар хызмет эттилер. Оларнынъ сырасында Решид Медиев, Асан Сабри Айвазов, Осман Заатов, Али ве Усеин Баданинскийлер, Осман Акъчокъракълы, Исмаил Леманов, Мидат Рефатов, Яхья Байбурмы ве дигерлери. 1920-30-джы сенелери корюмли муалимлер Фирдевс (Керимджанов), Бекир Чобан-заде, Амет Озенбашлы, Усеин Балич, Мамут Недим, Али Асанов, Билял Чагар, Сервер Трупчу Къырым Мухтар Джумхуриетинде халкъ тасилининъ ёлбашчылары олып чалыштылар, Къырым алий окъув юртларынынъ ректорлары – Мустафа Бекиров, Вели Габилев, Бекир Умеров эдилер. Олар эписи къырымтатар ти- лини къорчалав, мектеп тасилининъ осювине, къырымтатар медениети, санаты, эдебияты, театросынынъ инкишафында дегерли хызмет эттилер.

Оджалар тавабасы эр вакъыт къырым­татар зиялыларынынъ ог сафында булунырды. Оджа зенааты къырымтатар халкъында эвель-эзельден пек макъбуль ве урьметли сайылыр эди. Олар акъикъий ватанпевер, халкъына садыкъ, яш несильни окъутув ве тербиелевине федакяр хызметке даим азыр олгъан инсанлар эди.

Олар бугунь де акъикъий ватанпервер, земаневий севиеде бильги саиби олгъан, юксек ахлякъий принциплерде тургъан шахысларны тербиелемеге, осьтюрмеге озь бильгилерини, кучь-къуветлерини аямай берелер. Олар Улу оджамыз И. Гаспринс­кийнинъ васиетини «Дильде, иште, фикирде – бирлик» даим акъылда туталар.

«Тасиль» меджмуасы окъув-усулий, педагогик маарифиет неширидир. Онынъ вазифелери саде ве анълайышлыдыр: оджаларгъа эртарафлама ярдым этюв, ёл косьтерюв, муим ве керекли малюматлар берюв, мектеп амелиятынынъ илери теджрибесини тешвикъ этюв, оджалар топлу- лугъыны бирлештирип, медений-ярыкъландырув ишлерине фааль джельп этюв, эйи, илери ишлернинъ тешеббюсчиси олмакътыр. Бизим макъсадымыз – къыйын ве муреккеп девримизде оджаларнынъ акъ- укъукъларыны ве менфаатларыны къорчалавдыр.

Меджмуанынъ муим вазифелеринден бири – оджаларнынъ амелий теджрибесини огренюв ве илери гъаелерни, усулларны мектеплерге даркъатувдыр. Джиддий меселелерден бири, ана тили ве эдебиятындан гъайры, дигер мектеп фенлеринден ана тилинде дерслик язув, ана тилини бильген мутехассысларны азырлав меселесини девлет севиесинде кунь тертибине къоймакъ ичюн арекет этювдир.

Бир кунь келир ве бугуньки куньде чыкъкъан «Янъы дюнья», «Къырым», «Маариф ишлери», «Хидает», «Сувдагъ сеси», газеталарымыз  эм де «Йылдыз», «Тасиль» меджмуаларымыздан гъайры – балалар, къадын-къызлар, тиббият ве дигер саалар боюнджа миллий неширлеримиз мытлакъа къырымтатар тилинде чыкъып башлар деп, маарифчилер умют эткен эдилер ве, ниает, бу сырагъа «Арзы», «Ненкеджан», «Арманчыкъ» ве  бир сыра дигер меджмуалар къошулды.

Миллий тасилимизнинъ тикленюви огърунда куреш бойле енелиште олмалы, «Тасиль» бу елдан кете.