«ОДЖАНЫНЪ ИЗИНЕН СЕКИЗ АДЫМ»
Исмаил Гаспринскийнинъ фикирлерине даир макъалелер джыйынтыгъы
Халкъымыз эр йыл март айында, Къырымгъа Наврез кельгенде, тюрк дюньясынынъ буюк маарифчиси ве мутефеккири, языджы ве нашир Исмаил Гасприскийнинъ догъгъан кунюни къайд эте. Бу мунасебетнен «Маарифчи» Ассоциациясы ве И. Гаспринский адына джумхуриет , китапханеси энди он йылдаь берли бир чокъ тердбирлер конференция ве ильмий окъувлар тешкилятландыра. Шусы къуванчлы ки, факъат халкъымыз арасында дегиль
де, бутюн дюньяда Исмаил Гаспринскийге, онынъ иджадий мирасына ве маарифчилик гъаелерине меракъ кунькуньден артмакъта. Маарифчимизге багъышлангъан китаплар, монография ве башкъа
ильмий эсерлер чешит тиллерде, чешит мемлекетлерде нешир олуна.
Иште, къырымтатар халкъынынъ буюк эвляды – Исмаил Гаспринскийни бутюн дюнья энди чокътан таный. Онынъ гъаелери бугунь де озь муимлигини джоймадылар.
Бу куньлерде «Доля» нешриятында Исмаил Гаспринский акъкъында даа бир янъы китап дюнья юзю корьди. «Оджанынъ изинен секиз адым» («Восемь шагов по следам учителя») деп адландырылгъан джыйынтыкъкъа маарифчининъ фикирлерине, дюньябакъышына ве маариф ишлерине даир секиз макъале кирсетильди. Китапнынъ муэллифи Рефат Шакир-Алиев ал-азырда узакъ Австралияда яшаса да, озюнинъ невбеттеки ишини айны Исмаил Гаспринскийге багъыш- лагъанынынъ себеби бар. Биринджиден, о, маарифчининъ шегирти ве издеши олгъан классик языджымыз Якъуб Шакир-Алининъ торуныдыр. Экинджиден, о, Исмаил Гаспринскийнинъ адыны омюринде биринджи сефер балалыкъта эшиткен сонъ, онынъ гъаелерини даа да терен огренмеге эр даим авес эткен. Учюнджиден, муэллиф халкъымызнынъ шимдики вазиетини, келеджегимиз насыл оладжагъыны анъламакъ ичюн Исмаил Гаспринский киби деанынъ эсерлерини, фикир ве гъаелерини огренмек, олардан ибрет алмакъ гъает эмиетли олгъаныны яхшы биле.
«Оджанынъ изинен секиз адым» Исмаил Гаспринскийнинъ «Миллий гъае акъкъында» («О национальной идее») аллы китабы тесиринде язылды. Языджы Рефат Шакир-Алиев публицистик къабилиетини ортагьа къойып, маарифчининъ фикирлерини земаневий нокътаий- назардан джиддий талиль эте. Бойлеликнен, джыйынтыкъта шу макъалелер дикъкъатымызгъа теклиф этиле: «Оджанен мулякъатым» («Встреча с учителем»), «Исмаил Гаспринский дин, илим ве ичтимаий теракъкъият акъкъында» («Исмаил Гаспринский о религии, науке и социальном прогрессе»), «Исмаил Гаспринский ве «миллий гъае»ни земане нокътаий-назарындан анълатув» («Исмаил Гаспринский и современные трактовки «национальной идеи»), «Гаспринскийнинъ маарифчилик концепциясынынъ теркибине земане нокътаий-назарындан янашкъанда» («Структура просветительской концепции Гаспринского с современной точки зрения»), «Исмаил Гаспринский ве «Насыл этип сагъ къалмалы?» меселеси» («Исмаил Гаспринский и вопрос «Как выжить?»), «Исмаил Гаспринский ве глобаллешюв меселелери» («Исмаил Гаспринский и проблемы глобализации»), «Гаспринский ве сагъ къалувнынъ демографик джеэтлери» («Исмаил Гаспринский и демографические аспекты выживания»), «Гаспринский мисалинде окъумакъ, чалышмакъ, юрт къурмакъ ве эвлят осьтюрмек» («Учиться, трудиться, обустраиваться и растить потомство по Гаспринскому»).
Дикъкъаткъа ляйыкъ тарафы шу ки, Рефат Шакир-Алиев маарифчи- нинъяпкъан хызметлерини садедже тарифлемей, олар бугуньки куньде не къадар актуаль олгъаныны бир чокъ мисаллер ђсасында ачыкълай. Яни онынъ китабы маарифчи акъкъындаки башкъа китаплардан озь янъылыгъынен, меселеге бугуньки козьнен кенишче бакъылгъанынен, халкъымызнынъ эвельки ве бугуньки вазиети къыяс этильгенйнен фаркълана. Китапнынъ кириш сёзюни язгъан Айдер Эмиров да айны бу фикирни огге сюре. Бу китап, шубесиз, гаспринскийшынаслыкъ саасында япылгъан салмакълы бир адым олып, маарифчининъ: «Бинъ къылычкъа бир къалем дайма гъалиптир» киби икметли сёзлерини исбатлай.
Сейран СУЛЕЙМАН
МУАРРИРИЕТТЕН: Къырымтатарджа ве русча чыкъкъан «Оджанынъ изинен секиз адым» китабыны неширге азырлаган языджы ве журналист Сейран Сулеймангъа 2000-нджи сенеден берли «ИСМАИЛ ГАСПРИНСКИЙНЕН XXI АСЫРДА» акциясыны тешкиль этип кельген «Маарифчи» Ассоциациясы ве И. Гаспринский адына джумхуриет китапханеси озь тешеккюрлерини бильдире.